Thái cực đồ nằm gọn trong một vòng tròn, gồm hai nửa đối xứng ôm trọn lấy nhau, tượng trưng cho Âm (màu đen) và Dương (màu trắng). Trong mỗi phần đối xứng lại có một chấm tròn màu đối lập nằm trong đó, trong âm có dương trong dương có âm.

Lão Tử từng khẳng định:  “Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sanh tam, tam sinh vạn vật.”

Câu trên được mỗi người diễn giải theo các cách khác nhau:

Đạo là “không”, “không” sinh ra “có”, vậy “một” đó là “có”; hoặc đạo là vô cực, vô cực sinh thái cực, “một” đó là thái cực

Richard Wilhelm và Cary F. Baynes giải thích:

Định đề cơ bản của trạng thái khởi đầu sơ khai dựa trên đó mọi vật được sinh thành và tồn tại chính là “thái cực”. Sau này, các nhà tư tưởng Ấn Độ cũng dành tâm sức để lĩnh hội về trạng thái sơ khai này. Một trạng thái khác, “vô cực” – trạng thái khởi đầu tĩnh được mô tả bằng vòng tròn. Cùng với nó, “thái cực” được tượng trưng bằng vòng tròn phân đôi của ngày và đêm, âm và dương

Nhưng dưới góc nhìn của Thực chứng trong Đạo ta thấy Vô cực màu trắng là cái Động hay là cái chuyển động không ngừng nghỉ, còn Thái cực với hai trạng thái Động và Tĩnh bổ xung nhau, cái Động cực đại thì chuyển về cái Tĩnh, cãi Tĩnh cực lại nhường chỗ cho cái Động. Trong mỗi phần đối xứng lại có một chấm tròn màu đối lập nằm trong đó đây há chẳng là Phản ứng nhiệt hạch hay Tổng hợp hạt nhân là cội nguồn hình thành nên mọi loại vật chất trong Vũ Trụ. Vậy mà ngay nay Phương tây đã dẫn dắt và chúng ta đang có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng lò phản ứng nhiệt hạch để có thể cung cấp nguồn năng lượng vô hạn. Nếu như Phản ứng nhiệt hạch là cội nguồn hình thành nên mọi loại vật chất trong Vũ trụ thì cùng với đó 64 mã bộ ba ADN (tương ứng với 64 quẻ trong bát quái hình đồ) là cơ sở hình thành nên thể chất con người. Vậy mà suốt một thời gian dài Phương Đông dưới Vũ trụ quan của Nho giáo (chưa đủ điều kiện để gọi là một Tôn giáo) chỉ dùng như hình tượng để cho Dàn cục – Bói toán – Mê tín dị đoan…